Navelgas estas la nomo de urbeto kaj ankaŭ de la rivero, kiu transiras ĝin. Ĝi situas en
alteco de 240 metroj super marnivelo kaj estas unu el la 44 komunumoj de la municipo
Tineo, en la okcidenta centro de Asturio, la dua plej granda areo en la regiono, kie estas
montoj, larĝaj valoj kaj vastaj herbejoj, kiuj ofertas pejzaĝojn kun grandaj ebloj por
fiŝkaptado, ĉasado, piedvojaĝado aŭ montogrimpado. Navelgas havas areon de 21,69 km
2
kaj 467 loĝantojn (laŭ INE 2004). Ŝajnas evidente, ke en ĉi tiu areo estis antikva romia
civilizo, kies unuaj loĝantoj dediĉis sin al ekstraktado de oro kaj eĉ, supozeble, la urbo estis
kreita sur malnova ora mino. La romianoj konstruis minojn serĉante oron, do ili movis
milionojn da tunoj da ŝtonoj kaj terajn surfacojn por eltiro de ĉi tiu valora metalo.
La tekniko uzata de ĉi tiuj ministaj metilernantoj konsistis el amasigi grandajn kvantojn
da akvo en altaj lokoj kaj poste transporti ĝin tra artefaritaj kanaloj al la lokoj, kie la
mineralo ekloĝis sur la grundo. La akvo miksita kun la tero veturis grandajn distancojn
tra tiuj kanaloj, lasante la oron kaj aliajn mineralojn, kiuj akompanis ĝin, ekloĝi en la
kurboj de la kanaloj. Nuntempe ankoraŭ eblas trovi oron en la rivero Navelgas.
En la urbo estas multaj familioj, kiuj subtenas la tradicion kribri la sablojn de la rivero
serĉante la altvalorajn orajn grajnojn. Antaŭ ne multaj jaroj, tio, kion ili trovis, estis
vendita al dentistoj por gajni iom da kroma mono. Komence de la 20-a jarcento, la minoj
estis ekspluatitaj de la angloj, kaj formiĝis la Asturia Ora Societo, kiu inter 1950 kaj 1956
denove provis ĉerpi iom da profiteco de la malnovaj minoj, kvankam sen kontentiga
sukceso.
Post la ekonomia ekspluatado de la lastaj jaroj kaj la iom-post-ioma malkresko de la oraj
sabloj, la serĉado fariĝis ŝatokupo kaj sporto, kio naskiĝis antaŭ pli ol tri jardekoj en
Finnlando, kaj nun estas praktikata ankaŭ en multaj aliaj landoj. La finnoj enkondukis la
ideon transformi la kutimon ĉerpi oron de la riveroj Navelgas kaj Bárcena (ambaŭ alfluantoj
de la pli granda rivero Esva), en amuzoj, ĉar ĉi tiuj riveretoj, kvankam ankoraŭ konservas
spurojn de nesufiĉa oro por sia ekspluatado, tamen povas taŭgi por sportoj.
Rezulte de tio, la ŝatokupo fariĝis tradicio laŭlonge de la tempo kaj transdonita de generacio al
generacio kaj poste asociiita al la Golden Screeners Asocio. Tiel Navelgas fariĝis nacia referenco
por ĉi sporto kaj konata nacie kaj internacie, ĉar de antaŭ kelkaj jaroj venis homoj de diversaj
mondopartoj por partopreni en la konkursoj okazantaj ĉi tie ĉiujare dum la lasta semajnfino
de julio, okaze de la lokaj festoj. Ĝin kunvenigas pli ol 200 landajn kaj internaciajn parto-
prenantojn, ĉar ĝi estas konsiderata kiel malferma konkurso de la t.n Goldpanning Asocio kaj
tiel oni deklaris ĝin “Regiona Festo pri Turisma Intereso”.
"Barciaecus" estas la nomo de la loka asocio respondeca pri organizado en Navelgas ĉiujare,
ekde 1999, la Regionaj kaj Naciaj Konkusoj de Kribrado de Oro, kiuj permesas al la parto-
prenantoj direktan kontakton kun naturo ĝuante la riĉan pejzaĝan oferton: sportan, kulturan
kaj gastronomian de la zono. En 2005 Navelgas gastigis pli ol 600 kribristoj alvenintaj el 21
diversaj landoj. Gravas mencii, ke en 2008 kaj 2015 la urbo havis la ŝancon aranĝi la Mondan
Oran Kribradan Konkurson.
Orminado, kiel neceso, havas longan tradicion en okcidenta Asturio, kiel oni facile komprenas,
ĉar la asturaj prapatroj, kiuj loĝis en ĉi tiu regiono, uzis ĝin kiel la sola maniero ĉerpi la
grandvaloran metalon de siaj riveroj. Nuntempe ĝi fariĝis, kiel jam menciite, amuza sporto, kiu
allogas kaj loĝantojn kaj eksterlandanojn.
La plej gravaj elementoj kiam temas por kribri oron, kompreneble, estas la kribriloj, kiuj en
pratempo estis konstruitaj el ligno, kvankam ili povas esti el diversaj materialoj kaj havi
malsamajn formojn (rondaj, ĝenerale) sed la plej ofta estas tiu de konusa formo, ankaŭ konata
kiel ĉina ĉapelo, kaj la plej bona maniero uzi ĝin konsistas el plenigi ĝin per sablo en la elektita
loko, kaj mergi en la libera rivero (serĉante iom da fluo) ŝpinante la akvon per konstantaj
movoj de la kribrilo ĉirkaŭ ĝia rando por malfiksi la surfacan sablon por forigi kiel eble plej
grandan nombron da ŝtonoj. Tiel, facile forigas preskaŭ la tutan malpezan sedimenton kaj
koncentras la pezajn mineralojn (inkluzive de oro) en la fundo de la kribrilo. Oro, estante multe
pli peza materialo ol la sablo aŭ tero kun kiu ĝi estas miksita, ĉiam restos funde de la kribrilo
ĉar ne povos flosi kun la akvo. Ĉi tiu paŝo devas esti ripetita kiam restas malmulte da sablo ĝis
kiam oni povas preni per la manoj la eblajn trovitajn orgrajnojn. Pacienco kaj ĉefe tre bonan
vidon estas la plej konsilinda por trovi la malgrandajn orajn grajnojn kamuflitajn inter la sablo.
En ĉiu eldono, la Barciaecus-Asocio prezentas sian premion: la "ORA KRIBRILO", insigno
(kiun S.A.R. Filipo VI jam ricevis, inter aliaj) destinita al tiuj homoj aŭ entoj kiuj elstaras pro
la subteno kaj defendo de ĉi tiu sporto kaj de naturo, ĝenerale, kun ĉiuj ĝiaj flaŭraj kaj faŭnaj
rimedoj, ĉar ĉi tiuj estas la bazo de vivo sur nia planedo. La transdono en ĉiu eldono okazas
post la inaŭgura parado de la Konkurso.
PRI KIO TEMAS LA LUDO?
La Tradicia Ora Kribrado, konsistas el la eltiro de oro el fluo de akvo de la rivero Navelgas
per la uzo de kribriloj, sistemo de mineja ekspluatado mane. Kiam la ludo komenciĝas, ĉiu
konkursanto ricevas sitelon plenan de sablo, kie la organizo antaŭe deponis orgrajnojn
mezuritajn inter 0,5 kaj 1,2 milimetroj kiujn la partoprenantoj devas trovi en la plej ebla
mallonga tempo. Antaŭ ol komenci, la partoprenanto staras antaŭ sitelon kun akvo kie li devas
lavi la sablon kiel eble plej rapide kaj prepari la plastan tubon, kie li poste metos la trovitan
oron. La konkursoj estas establitaj laŭ jenaj kategorioj: individuaj (ili estas la plej akceptitaj),
duope, aŭ teamoj. La partoprenantoj povas registriĝi en la dezirataj kategorioj, sed ili devas
akcepti la regulojn establitajn de la Organizo.
Post kiam ĉiuj orgrajnoj estis kolektitaj, je la fino de la konkurso, ĉiu konkuranto devas fermi
la tubon per la ŝtopilo kaj levi la kribrilon tiel ke la ĵurio registru la tempon kiun li bezonis.
Ĉiuj partoprenantoj, kiuj ne levis sian kribrilon, estos malkvalifikitaj. La klasifiko akiriĝas
per la tempo kiam la kribrado finiĝis kaj la gajninto estas tiu kun la plej malalta bezonata
tempo. Ĉiun orgrajnon perditan oni punas per 3 minutoj.
ASTURA ORA MUZEO
En Navelgas eblas viziti la Oran Muzeon (MOA) dediĉita al oro, ĝia valoro, samkiel la historio
de tiuj homoj kiuj batalis kontraŭ naturo dum jarcentoj por akiri per tiel simplaj rimedoj la
altvaloran metalon. Antikvaj kaj religiaj rakontoj, medicinaj kaj teknologiaj progresoj,
majstra inĝenierado, renkontiĝas en Navelgas, por ke la vizitantoj povu ekkoni ilin. Asturoj,
romianoj, kaj legendoj de nia jarcento trapasas rakontojn pri iliaj luktoj, potenco, ritoj kaj
simboloj. La muzeo situas en la nomata Casona Capalleja (malnova trietaĝa grandbieno tute
renovigita, en kvartalo San Nicolás, apud la malnova ponto, kiu dediĉas tri ĉambrojn de la
unua etaĝo por analizi la gravecon de la oro tra la socio en la tuta Historio kaj ĝeneralaj
karakterizaĵoj de la metalo: (Ora metalo, Oro kiel simbolo, kaj Historio de Oro), en la
Ĉambro 4ª (Oro en Navelgas), en la 5-a Ĉambro (Aŭdvidaj), en la 6
-
a Ĉambro (Ora Ilaro) kaj
en la Ĉambro 7ª (Ora kribrado) fokusiĝas al la elstara rolo de la oro en ĉi tiu regiono de
Asturio kaj la minaj sistemoj uzataj de la romianoj. La muzeaj instalaĵoj havas atelieron pri
kribrado de l´oro kie la vizitantoj povas lerni pri ĝia tekniko kaj ĝia historio.
Krom la muzeo, la vizito povas esti kompletigita per la metiejo pri la ora kribrado kie
vizitantoj povas lerni pri tian antikvan teknikon. Krome, dum la itinero de la t.n. “Huella del
Oro“ (promenado de 1,5 km) oni povas ĝui surloke la belajn pejzaĝojn, kie la diversaj
ekspluatadoj okazis laŭlonge de la jarcentoj.
La vizito al la muzeo ĝenerale ne estas gvidata. Ĝi estas kutime farita individue, kvankam
okaze estas du ĉiutagaj gvidataj rondiroj. La gvidata vizito daŭras proksimume 30 minutojn
kaj estos adaptita al la aĝo kaj interesoj de la partoprenantoj. Komence, ĉe la akceptejo, oni
donas klarigan broŝuron de la vizito kaj resumon pri la enhavo de la muzeo, kaj pri la
historio de orminado en la urbo. La gvidataj rondiroj estas farataj laŭ la loka horaro: je la
13,15 aŭ je la 18.15.
KONCERTITAJ GRUPOJ
Grupoj (familioj, amikoj, asocioj, lernejoj, ktp.) aranĝitaj antaŭe, havos la gvidatan viziton
tiutempe interkonsentitan kun la grupo. Ĉe la MOA ĉiu vizitanto estas unika, do la organizo
ofertas la servon de individuigitaj vizitoj. La konsilo, kiun la vizitanto povas ricevi, estas:
"Rezervu Vian Individuan Gvidatan Viziton por ĝui sperton adaptitan al via familio, kaj por
havi aliron al la kribrada laborejo por pli bone kompreni la taskojn rilate al la orkribrado”
* La maksimuma kapablo po vizito aŭ laborejo estas po 6 homoj, pro la limigoj derivitaj de
la nuna epidemia situacio.
* La nunaj sekurecaj rimedoj estos sekvataj ĉiam.
* Lasta enirejo al la muzeo je la 16:00.
FUNKCIO DE LA ATELIERO
La komenco de metilernado okazas en metiejo instalita ekstere, en la korto de la muzeo, sub
la granda “panera” (astura longa grenejo). La partoprenantoj ricevas sitelon ĉe la muzea
akcepto kun sablo enhavanta 3 grajnojn da natura oro, kaj provtubon.
Antaŭ ol komenci la kribrado, la monitor/in/o informas pri la teknika kribrado kaj la sekvaj
paŝoj, kiel meti la kribrilon kaj kiamaniere uzi ĝin por forpeli la sablon kaj tiel sukcesi trovi
la malgrandajn orgrajnojn. Ankaŭ oni montras la produktadajn kaj mondajn ekstraktajn
areojn de la mineralo. Daŭrigante la viziton oni faras recenzon rememorante kiamaniere la
homo uzis oron kiel elementon de riĉeco simboleco kaj ornamado tra la diversaj civilizacioj.
Post tio la partoprenantoj memstare, plenumas la agadon, provante trovi la 3 orgrajnojn kiuj
enhavas la sitelon, por preni ilin kiel memoraĵon.
